Voorbeelden

Ik zit in het vliegtuig. Na een vijfdaags festival in Kroatië is het tijd voor het echte leven, het werkende leven. De studententijd zit er na zeven jaar op. Om het lichte oorsuizen te onderdrukken (de muziek had nogal hard gestaan) zet ik een podcast op. In de podcast spreekt de opleider van het ziekenhuis waar ik overmorgen ga beginnen. Na een kort intro vergelijkt ze arts-assistenten met commando’s, die dag en nacht klaarstaan om zorg met militaire precisie uit te voeren. Mijn maag draait zich om. Ik weet niet helemaal of ik daar al klaar voor ben.

Het is een spannende overgang. Die van co- naar arts-assistent. Van aangeschoten wild naar afgeschoten wild, zo had ik het me een beetje voorgesteld. Niet alleen door de verantwoordelijkheid die plots exponentieel toeneemt, maar ook door de nieuwe indrukken. Dat ik altijd dacht dat de chirurgie misschien wel iets voor mij was, werkt ook niet mee. Want misschien ben ik wel helemaal niets voor de chirurgie?

Onbedoeld ga je jezelf dan toch vergelijken met de gevestigde orde. Zie ik mezelf hiertussen lopen? De eerste die mij het gevoel gaf dat ik het zou kunnen, was een uit de kluiten gewassen aios. Het was tegen achten, toen er een wandelende comedyshow de verder verlaten assistentenkamer binnenliep. Ik zat nog braaf achter mijn computer, toen ik opeens achter me hoorde: ‘Yo! Jij bent die lummel van LinkedIn! Die LinkedIn-lummel, haha. Leuk dat je er bent, man. Het is acht uur. Wat doe je hier eigenlijk nog?’ In zijn gigantische hand hing een half brood met slordig verdeelde plakken kaas. Het was mijn eerste maand, dus een beetje aftasten. Maar deze gast begon honderduit te vertellen over zijn verschrikkelijke drie uur durende galblaas die hij net heeft gedaan. Alsof-ie in de kroeg stond. Ondanks het late uur zat er geen greintje chagrijn bij. Het was een bevestiging van wat ik al hoopte dat de chirurgie zou zijn. Keihard werken, maar als dat erop zit, kan de serieusheid even aan de kant.

Voorbeelden zijn voor mij mensen waarin je je wilt herkennen. Je ziet ze iets doen waarvan je onder de indruk bent, en je hoopt (later) ook zo te zijn. Als er veel van die voorbeelden op dezelfde plek rondwandelen, kan dat ook een reden zijn om voor een vak te kiezen, toch?

Een vrouw van 60 wordt met buikpijn bij ons opgenomen. Op de CT-scan zien we een grote tumor. Aan het eind van de overdracht loopt er een fellow met me mee. Samen gaan we het haar vertellen. We zitten op een krukje naast haar bed. De telefoons gaan uit. Wat me als eerste opvalt is de rust en het respect in zijn stem. De royale glimlach die normaal gesproken niet van zijn gezicht af te slaan is, heeft plaatsgemaakt voor ernst en vriendelijkheid. Uitgebreid neemt hij de tijd om met een tekening uit te leggen wat er aan de hand is en wat we daaraan kunnen doen. Niks geen ‘even snel’ aan het eind van de dag. Op basis van gelijkwaardigheid deelt hij de informatie, en met de juiste hoeveelheid compassie troost hij. We verlaten de kamer pas als we zeker weten dat alles goed is begrepen. Ik weet dat dit precies is zoals het hoort, maar toch kan ik het niet laten om mijn waardering uit te spreken. Want hierdoor weet ik precies hoe ik het de volgende keer zelf ga doen.

Het ziekenhuis knapt bijna uit elkaar van goede voorbeelden. Zo ook de opleider met militaire precisie. In de podcast klinkt ze nog een beetje eng. Maar als ze in een Bob Marley-pak aan een nepjoint staat te lurken op het assistentenweekend, is dat snel verdwenen. Het respect groeit nog meer als ik zie dat de vurigheid uit de podcast ook terug te zien is in hoe ze voor haar patiënten zorgt. Als we samen voor het bed van een zieke patiënt staan, durft ze te benoemen dat het ook gewoon echt een ‘kutsituatie’ is. En dat ze dat erg vervelend vindt. Tegelijkertijd maakt ze broodnodige beslissingen die de dagen ervoor niet zijn gemaakt. Aan de reactie zie ik dat dit precies is wat de mevrouw in het bed wil horen. Ik denk: als het mijn moeder zou zijn, zou ik die eerlijkheid ook waarderen. Het is goed om soms even te bedenken naar welke dokter je je moeder toe zou sturen. Dat is niet alleen de dokter van wie je veel kunt leren, maar dat is ook de dokter die je zelf na zou moeten streven te zijn.

Maar uiteindelijk is iedereen anders. Als je gedrag gaat kopiëren loop je op den duur op je tenen. Ik besluit na die eerste maand dat ik maar het best mezelf kan zijn als anios. Veel leren van de voorbeelden, maar wel handelen en omgaan met patiënten zoals bij mij past. Met een grapje of wat hulp bij een kruiswoordpuzzel, maar serieus als het moet. Zo kan ik het best zien of de chirurgie wat voor mij is. Of dat andersom ook geldt, hoor ik aan het einde van de rit wel.

4 juli, 2025